Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech) ve İzlandalı bilim insanlarının iş birliğiyle geliştirilen yeni bir sistem, fiber optik kabloları birer yer sensörüne dönüştürerek volkanik patlamaları önceden haber verebiliyor. Sistem, ilk olarak İzlanda’nın volkanik açıdan aktif bölgesi Reykjanes Yarımadası’nda test edildi.
Reykjanes Yarımadası, sık sık lav akıntıları ve magma hareketleriyle gündeme gelen bir bölge. Caltech ekibi, 10 Kasım 2023’teki büyük magma hareketinden sonra 100 kilometrelik fiber optik hat döşeyerek sistemi devreye aldı. Bu sayede bölgede yaşayan halk, potansiyel bir patlamadan 30 dakika önce uyarılabilecek.
Sistemin temelini oluşturan “Dağıtılmış Akustik Algılama” (DAS) teknolojisi, kullanılmayan fiber optik hatlara gönderilen lazer darbelerinin yer altı titreşimlerinden nasıl etkilendiğini izliyor. Lazer ışığının fazında oluşan mikroskobik değişiklikler, magma hareketlerini ve yer deformasyonlarını anında tespit edebiliyor.
100 kilometrelik fiber kablo, binlerce geleneksel sismik sensörün işlevini yerine getirebiliyor. Sistemin yüksek çözünürlüğü sayesinde magma hareketlerinin milimetrik ilerleyişi dahi izlenebiliyor. Bu özellik, DAS’ı geleneksel GPS ve uydu sistemlerine göre çok daha üstün hale getiriyor.
Çalışmanın başyazarı Jiaxuan Li, geliştirilen teknolojinin yalnızca akademik bir başarı olmadığını vurguladı. “Bu sistem, yalnızca bilim insanlarının değil, bölge halkının da güvenliğini sağlamak için büyük bir fırsat sunuyor” diyen Li, DAS sisteminin gelecekte afet yönetiminde standart haline gelebileceğini belirtti.
Reykjanes Yarımadası’nda bir yıl boyunca veri toplayan sistem, ön uyarı mekanizması olarak geliştirildi. Volkanik patlamaları saatler öncesinden haber verebilecek kapasiteye sahip olan sistem, özellikle yoğun nüfuslu ve riskli bölgelerde can kaybını en aza indirmek için kullanılabilecek.
Kaynak: istanbulticaretgazetesi.com
Kaynak: Timetürk
Bir yanıt bırakın